শিবতাণ্ডবস্তোত্র হল একটি সংস্কৃত স্তোত্র বা স্তব যা ভগবান শিবের শক্তি ও সৌন্দর্য বর্ণনা করে । এটির লেখক হিসেবে ঐতিহ্যগতভাবে লঙ্কার রাজা রাবণকে বিবেচনা করা হয়, যাঁকে শিবের মহান ভক্ত বলে মনে করা হয়। বিশ্বাস করা হয় যে রাবণ শিবের প্রশংসা করতে এবং মোক্ষের জন্য অনুরোধ করতে এই স্তোত্রটি রচনা করেছিলেন । নিচে এই পবিত্র স্তোস্ত্র তুলে ধরা হল :
জটাটবীগলজ্জলপ্রবাহপাবিতস্থলে
গলেবলংব্য লংবিতাং ভুজংগতুংগমালিকাম্ ।ডমড্ডমড্ডমড্ডমন্নিনাদবড্ডমর্বযং
চকার চংডতান্ডবং তনোতু নঃ শিবঃ শিবম্ ॥ ১
जटाटवीगलज्जलप्रवाहपावितस्थले
गलेऽवलम्ब्य लम्बितां भुजङ्गतुङ्गमालिकाम् ।
डमड्डमड्डमड्डमन्निनादवड्डमर्वयं
चकार चण्डताण्डवं तनोतु नः शिवः शिवम् ॥१॥
জটাকটাহসংভ্রমভ্রমন্নিলিংপনির্ঝরী
বিলোলবীচিবল্লরীবিরাজমানমূর্ধনি ।ধগদ্ধগদ্ধগজ্জ্বলল্ললাটপট্টপাবকে
কিশোরচংদ্রশেখরে রতিঃ প্রতিক্ষণং মম ॥ ২ ॥
जटाकटाहसम्भ्रमभ्रमन्निलिम्पनिर्झरी
विलोलवीचिवल्लरीविराजमानमूर्धनि ।
धगद्धगद्धगज्ज्वलल्ललाटपट्टपावके
किशोरचन्द्रशेखरे रतिः प्रतिक्षणं मम ॥२॥
ধরাধরেংদ্রনংদিনীবিলাসবংধুবংধুর
স্ফুরদ্দিগংতসংততিপ্রমোদমানমানসে ।কৃপাকটাক্ষধোরণীনিরুদ্ধদুর্ধরাপদি
ক্বচিদ্দিগংবরে মনো বিনোদমেতু বস্তুনি ॥ ৩ ॥
धराधरेन्द्रनंदिनीविलासबन्धुबन्धुर
स्फुरद्दिगन्तसन्ततिप्रमोदमानमानसे ।
कृपाकटाक्षधोरणीनिरुद्धदुर्धरापदि
क्वचिद्दिगम्बरे(क्वचिच्चिदम्बरे) मनो विनोदमेतु वस्तुनि ॥३॥
জটাভুজংগপিংগলস্ফুরত্ফণামণিপ্রভা
কদংবকুংকুমদ্রবপ্রলিপ্তদিগ্বধূমুখে ।মদাংধসিংধুরস্ফুরত্ত্বগুত্তরীযমেদুরে
মনো বিনোদমদ্ভুতং বিভর্তু ভূতভর্তরি ॥ ৪ ॥
जटाभुजङ्गपिङ्गलस्फुरत्फणामणिप्रभा
कदम्बकुङ्कुमद्रवप्रलिप्तदिग्वधूमुखे ।
मदान्धसिन्धुरस्फुरत्त्वगुत्तरीयमेदुरे
मनोविनोदमद्भुतं बिभर्तु भूतभर्तरि ॥४॥
সহস্রলোচনপ্রভৃত্যশেষলেখশেখর
প্রসূনধূলিধোরণী বিধূসরাংঘ্রিপীঠভূঃ । ভুজংগরাজমালযা নিবদ্ধজাটজূটক
শ্রিযৈ চিরায জাযতাং চকোরবংধুশেখরঃ ॥ ৫ ॥
सहस्रलोचनप्रभृत्यशेषलेखशेखर
प्रसूनधूलिधोरणी विधूसराङ्घ्रिपीठभूः ।
भुजङ्गराजमालया निबद्धजाटजूटक
श्रियै चिराय जायतां चकोरबन्धुशेखरः ॥५॥
ললাটচত্বরজ্বলদ্ধনংজযস্ফুলিংগভা
নিপীতপংচসাযকং নমন্নিলিংপনাযকম্ । সুধামযূখলেখয়া বিরাজমানশেখরং মহাকপালিসংপদেশিরোজটালমস্তু নঃ ॥ ৬ ॥
ललाटचत्वरज्वलद्धनञ्जयस्फुलिङ्गभा
निपीतपञ्चसायकं नमन्निलिम्पनायकम् ।
सुधामयूखलेखया विराजमानशेखरं
महाकपालिसम्पदे शिरोजटालमस्तु नः ॥६॥
করালফালপট্টিকাধগদ্ধগদ্ধগজ্জ্বল দ্ধনংজযাধরীকৃতপ্রচংডপংচসাযকে ।ধরাধরেংদ্রনংদিনীকুচাগ্রচিত্রপত্রক
প্রকল্পনৈকশিল্পিনি ত্রিলোচনে মতির্মম ॥ ৭ ॥
करालभालपट्टिकाधगद्धगद्धगज्ज्वल
द्धनञ्जयाहुतीकृतप्रचण्डपञ्चसायके ।
धराधरेन्द्रनन्दिनीकुचाग्रचित्रपत्रक
प्रकल्पनैकशिल्पिनित्रिलोचने रतिर्मम ॥७॥
নবীনমেঘমংডলী নিরুদ্ধদুর্ধরস্ফুরত্
কুহূনিশীথিনীতমঃ প্রবংধবংধুকংধরঃ । নিলিংপনির্ঝরীধরস্তনোতু কৃত্তিসিংধুরঃ কলানিধানবংধুরঃ শ্রিযং জগদ্ধুরংধরঃ ॥ ৮ ॥
नवीनमेघमण्डली निरुद्धदुर्धरस्फुरत्
कुहूनिशीथिनीतमः प्रबन्धबद्धकन्धरः ।
निलिम्पनिर्झरीधरस्तनोतु कृत्तिसिन्धुरः
कलानिधानबन्धुरः श्रियं जगद्धुरंधरः ॥८॥
প্রফুল্লনীলপংকজপ্রপংচকালিমপ্রভা
বিলংবিকংঠকংদলীরুচিপ্রবদ্ধকংধরম্ ।
স্মরচ্ছিদং পুরচ্ছিদং ভবচ্ছিদং মখচ্ছিদং গজচ্ছিদাংধকচ্ছিদং তমংতকচ্ছিদং ভজে ॥ ৯
प्रफुल्लनीलपङ्कजप्रपञ्चकालिमप्रभा
वलम्बिकण्ठकन्दलीरुचिप्रबद्धकन्धरम् ।
स्मरच्छिदं पुरच्छिदं भवच्छिदं मखच्छिदं
गजच्छिदान्धकच्छिदं तमन्तकच्छिदं भजे ॥९॥
অগর্বসর্বমংগলা কলাকদংবমংজরী
রসপ্রবাহমাধুরী বিজৃংভণামধুব্রতম্ ।
স্মরাংতকং পুরাংতকং ভবাংতকং মখাংতকং গজাংতকাংধকাংতকং তমংতকাংতকং ভজে ॥ ১০ ॥
अखर्वसर्वमङ्गला कलाकदम्बमञ्जरी
रसप्रवाहमाधुरी विजृम्भणामधुव्रतम् ।
स्मरान्तकं पुरान्तकं भवान्तकं मखान्तकं
गजान्तकान्धकान्तकं तमन्तकान्तकं भजे ॥१०॥
জযত্বদভ্রবিভ্রমভ্রমদ্ভুজংগমশ্বস
দ্বিনির্গমত্ক্রমস্ফুরত্করালফালহব্যবাট্ ।ধিমিদ্ধিমিদ্ধিমিধ্বনন্মৃদংগতুংগমংগল
ধ্বনিক্রমপ্রবর্তিত প্রচংডতাংডবঃ শিবঃ ॥ ১১ ॥
जयत्वदभ्रविभ्रमभ्रमद्भुजङ्गमश्वसद्
विनिर्गमत्क्रमस्फुरत्करालभालहव्यवाट् ।
धिमिद्धिमिद्धिमिध्वनन्मृदङ्गतुङ्गमङ्गल-
ध्वनिक्रमप्रवर्तितप्रचण्डताण्डवः शिवः ॥११॥
দৃষদ্বিচিত্রতল্পযোর্ভুজংগমৌক্তিকস্রজোর্
গরিষ্ঠরত্নলোষ্ঠযোঃ সুহৃদ্বিপক্ষপক্ষয়োঃ । তৃষ্ণারবিংদচক্ষুষোঃ প্রজামহীমহেংদ্রয়োঃ
সমং প্রবর্তযন্মনঃ কদা সদাশিবং ভজাম্যহম ॥ ১২ ॥
दृषद्विचित्रतल्पयोर्भुजङ्गमौक्तिकस्रजोर्
गरिष्ठरत्नलोष्ठयोः सुहृद्विपक्षपक्षयोः ।
तृणारविन्दचक्षुषोः प्रजामही महेन्द्रयोः
समं प्रवृत्तिकः कदा सदाशिवं भजाम्यहम ॥१२॥
কদা নিলিংপনির্ঝরীনিকুংজকোটরে বসন বিমুক্তদুর্মতিঃ সদা শিরঃস্থমংজলিং বহন্ । বিমুক্তলোললোচনো ললাটফাললগ্নকঃ
শিবেতি মংত্রমুচ্চরন্ সদা সুখী ভবাম্যহম্ ॥ ১৩
कदा निलिम्पनिर्झरीनिकुञ्जकोटरे वसन्
विमुक्तदुर्मतिः सदा शिरःस्थमञ्जलिं वहन् ।
विमुक्तलोललोचनो ललामभाललग्नकः
शिवेति मन्त्रमुच्चरन् कदा सुखी भवाम्यहम् ॥१३॥
ইমং হি নিত্যমেবমুক্তমুত্তমোত্তমং
স্তবংপঠন্স্মরন্ব্রুবন্নরো বিশুদ্ধিমেতিসংততম্ ।
হরে গুরৌ সুভক্তিমাশু যাতি নান্যথা গতিং
বিমোহনং হি দেহিনাং সুশংকরস্য চিন্তনম্ ॥ ১৪
इमं हि नित्यमेवमुक्तमुत्तमोत्तमं स्तवं
पठन्स्मरन्ब्रुवन्नरो विशुद्धिमेति संततम् ।
हरे गुरौ सुभक्तिमाशु याति नान्यथा गतिं
विमोहनं हि देहिनां सुशङ्करस्य चिंतनम् ॥१५॥
পূজাবসানসমযে দশবক্ত্রগীতং যঃ
শংভুপূজনপরং পঠতি প্রদোষে ।
তস্য স্থিরাং রথগজেংদ্রতুরংগযুক্তাং
লক্ষ্মীং সদৈব সুমুখিং প্রদদাতি শম্ভুঃ ।।
पूजावसानसमये दशवक्त्रगीतं यः
शम्भुपूजनपरं पठति प्रदोषे ।
तस्य स्थिरां रथगजेन्द्रतुरङ्गयुक्तां
लक्ष्मीं सदैव सुमुखीं प्रददाति शम्भुः ॥१६॥
